دانلود رایگان مستند داغ قره باغ

( روایت جنگ های خونین سرزمینی داغ دیده)

 

 

تیزر مستند :

 

 

 

 

نام مستند : داغ قره باغ ( Karabakh Tragedy)

کارگردان : سینا حسین‌پور اصل

تهیه کننده : امیر مهریزدان

نویسنده :  سینا حسین‌پور اصل

گوینده : حمید محمدی

سال تولید : 1399

مدت : 70 دقیقه

صاحب اثر : سفیر فیلم

 

 

  یا

 

این چند مستند زیر هم خیلی جالبه حتما ببینید

 

 

 

 

 

مستند داغ قره باغ، روایت تاریخی در مورد منطقه پرتنش با جنگ های خونین بین کشور آذربایجان و ارمنستان که هنوز هم روی آرامش را به خود ندیده است، قره باغ سرزمینی کوهستانی که پس از فروپاشی شوروی همچنان بدون مالکیت مانده است و در این بین جمهوری اسلامی ایران نیز نقش فراوانی برای برقراری صلح نموده است.

 

سینا حسین‌پور کارگردان مستند در طی سه سال تحقیق و ساخت، سعی نموده است در 70 دقیقه تاریخچه‌ای کامل و بدون جانب داری را ارائه نماید.

 

 

نقش آمریکا و تل آویو در کودتای جبهه خلق آذربایجان علیه رئیس جمهور این کشور چه بود؟

برنامه هایی که برای استان آذربایجان ایران در نظر داشتند!

سیاست ایران در قبال این منطقه چه بود؟

ماجرای پرواز پهبادهای اسرائیل در منطقه و ممنوع شدن عزاداری برای سردار سلیمانی!

آیا طبق نظر رهبری، قره باغ خاک اسلام است؟

 

 

 

 

متن مستند :

 

در تاریخ جمهوری آذربایجان قره‌باغ یک نماد است، نماد مناقشه‌ای همیشگی میان این کشور و همسایه‌ی غربی‌اش.

نمادی از یک نبرد بی پایان که سال‌هاست در این منطقه قربانی می‌گیرد. از دهه 90 میلادی تا همین امروز. مردم دنیا قره‌باغ را با تیم فوتبالش می‌شناسد.

تیمی که 7سال است عنوان قهرمانی لیگ آذربایجان را به هیچ یک از رقبا نمی‌دهد، اما سال‌هاست از بازی در ورزشگاه خانگی خود محروم است. قهرمانی محکوم به یک تبعید طولانی.

اگرچه امروز منطقه قره‌باغ پس از کشته و یا تبعید شدن بیش از هزاران مرد و زن چیزی بیش از یک روح وهم آور و غمگین نیست؛ اما هنوز تنها امید دل خوشی بازماندگان، تیم فوتبال قره‌باغ است تیمی که بخشی از هویت این مردم جنگ زده و فراتر از یک باشگاه ورزشی‌ست.

درست مثل داستان ما، که فراتر از یک داستان ورزشی‌ست.

{تهران-اسفند97}

{روحانی:} از مواضع دولت ارمنستان نسبت به تحریم‌های غیر منطقی و غیر قانونی خرسند هستیم

سفر نخست وزیر ارمنستان به تهران حاشیه‌ها و بازتاب‌های زیادی به دنبال داشت

{تهران _ باشگاه آرارات}

در جلسه دیدار با جمعیت ارمنی تهران در باشگاه آرارات، نصب یک پارچه نوشته واکنش های زیادی در میان آذربایجانی های ایران به وجود می آورد.

پارچه نوشته: قره‌باغ، خاک ارمنستان است و بس

{تبریز-ورزشگاه یادگار امام (ره)}

شعار تماشاگران: ساکت باش غاصب! این وطن مال ماست! قره‌باغ و شیعیانش مال ما هستند

نمایندگان آذربایجانی مجلس نیز واکنش‌های تندی داشت

 

 

نماینده مجلس: چه معنایی دارد در سال روز فاجعه قتل مسلمانان خوجالی، نخست وزیر ارمنستان در سفر به ایران حاشیه سازی بکند.

قره‌باغ نام منطقه‌ای مورد اختلاف در مرز جمهوری آذربایجان و ارمنستان است

به راستی چرا یک اختلاف ارضی بین دو کشور همسایه انقدر در ایران بازتاب داشت. جمله‌ای منسوب به مقام معظم رهبری سال‌ها در محافل و بیانیه‌های مربوط به قره‌باغ در حال نشر است.

امام خامنه‌ای: قره باغ خاک اسلام است.

شاید همین جمله راه‌گشای ما به این داستان اسرار آمیز باشد.

اما این جمله نه در پایگاه اینترنتی دفتر رهبری و نه در هیچ یک از پایگاه‌های خبری معتبر موجود نیست.

حتی مشخص نیست که این جمله کی و کجا گفته شده است؟

بقیه روایت‌ها هم همین مقدار پراکنده و گیج کننده است. به نظر می‌رسد برای بازکردن گره قره‌باغ نیازمند یک شاهد عینی هستیم. کسی‌که از دل بحران به ما خبر بدهد، کسی مثل یک خبرنگار در میانه‌ی میدان نبرد.

پزشکی، بازیگری و آهنگ سازی را رها کرده و به باکو برگشته، بندر خوش آب و هوای غرب خزر برای این خبرنگار پرشور یک دنیای تازه است. سرزمین فرصت های جدید.

 با دوستانش یک آژانس خبری راه انداخته و در جمهوری آذربایجان مشغول به کار شده. در روزهای پایانی دهه 80 میلادی دیگر خیلی‌ها فهمیدند که شوروی نفس‌های آخرش را می‌کشد.

آغاز جمله خبرنگار قصه ما چنگیز مصطفایف

این گزارش اسم چنگیز را بر سر زبان‌ها انداخت:

ساعت 15 به وقت محلی

چند دقیقه پیش، سخنگوی مطبوعات آذربایجان اعلام کرد.

شوروی دیگر وجود ندارد!

 

 

او گزارشگر جسوری‌ست. از سوژه‌های خطرناک فرار نمی‌کند و در میان مردم جمهوری آذربایجان به رک گویی مشهور است.

چنگیز!

(مامورها)آپارات را شکستند!

آپارات را چرا می‌شکنید؟

نه ضبط نمی‌کنیم.

نه ضبط نمی‌کنم.

من اینجا ایستادم فقط.

شاید برای همین برخی از گفت‌وگوهایش نیمه تمام می‌ماند.

تلویزیون برای آخرین بار سرود ملی شوروی را پخش می‌کند و همه چیز تمام می‌شود.

اما حقیقت این است که در جمهوری آذربایجان پست‌های دولتی هنوز در اختیار کمونیست‌هاست. ارتش سرخ هم حاضر نیست پادگان‌ها را تحویل دولت‌های جدید بدهد. رفقای قدیمی هم در حال طراحی یک اتحادیه جدید هستند.

همه این‌ها یک معنی می‌دهد. شوروی هنوز تمام نشده. پس همه بازی‌های سیاسی ادامه دارد، اما شاید به شکلی دیگر.

یک هفته مبارزه، تفلیس پایتخت گرجستان را به میدان جنگ تبدیل کرده است.

رگبار گلوله‌ها از مواضع مختلف به سوی ساختمان مجلس شلیک می‌شود.

دعوا سر ارث و میراث شوروی از گرجستان شروع می‌شود.

ملی‌گرایان مصلح دولت را می‌خواهند. جنگ بین ملی‌گرایان و کمونیست‌ها تقریبا پدیده رایج همه جمهوری‌ها در روزهای پس از فروپاشی شوروی‌ست.

رئیس جمهور گرجستان برای مبارزه با افرادی که آنان را تروریست می‌نامند، از غربی‌ها کمک خواست.

آذربایجان هم در آستانه یک جنگ داخلی ایستاده و مردم نگران آینده کشورشان هستند. مجلس آذربایجان در همین روزها یک مهمان ویژه دارد.

اگر فرد شجاعی وجود دارد از جایش بلند شود و بگوید

اگر ما ارتباط خود را به طور کامل (با شوروی)قطع کنیم، جمهوری آذربایجان می تواند تمام نیازهایش را تامین کند.

ایاز مطلب اف آخرین دبیر کل حزب کمونیست آذربایجان، از مخالفان سرسخت گورباچف و کسی که هنوز سکان‌دار دولت است.

اصلاحات او در آخرین روزهای شوروی محبوبیتی نسبی در جامعه برایش ایجاد کرده.

این روزها مجلس دغدغه‌های زیادی دارد قانون اساسی جدید، دولت جدید و انتخاب رئیس جمهور جدید.

بعضی‌ها به دنبال ابقای مطلب اف هستند، اما یک رقیب جدی وجود دارد.

ملی‌گرایان حدودا از سه سال پیش میدان‌ها را تحت کنترل گرفتند. وجود تصاویر برخی شخصیت‌های ایرانی مانند: ستارخان و شیخ محمد خیابانی در این تجمعات تصادفی به نظر نمی‌رسد.

زنده باد یکپارچگی باکو و تبریز

زنده باد یکپارچگی آذربایجان

پس از دستیابی به دموکراسی در پی ایجاد یک جمعیت مستقل در آذربایجان هستیم.

و در آینده...اتحاد آذربایجان

چگونه؟ با چه کسی ؟ باکجا

با ایجاد ارتباط بین آذربایجان جنوبی و شمالی

با آذربایجان ایران؟!

بله ... ما به آن آذربایجان جنوبی می‌گوییم و (کشور خودمان) را آذربایجان شمالی می‌نامیم.

ابوالفضل ایلچی بیگ از پدر ایرانی الاصل و مادری از اهالی ترکیه به دنیا آمد. مدتی مترجم زبان عربی در مصر بود. این اواخر در دانشگاه باکو فعالیت می‌کرد. هواداران او با عنوان جبهه خلق آذربایجان شناخته می‌شود.

 

 

در مورد تعیین سرنوشت سیاسی کشور، اختلافات زیادی بین نمایندگان وجود دارد. مطلب اف مدیر معتدل و با تجربه‌ای‌ست اما دلبستگی خاصی به رژیم گذشته دارد و مهم‌تر اینکه دولت او ارتشی ندارد.

هواداران مصلح جبهه خلق، پایگاه مردمی خوبی در اختیار ایلچی بیگ قرار دادند. اما دولت او احتمالا تندرو و تنش زا خواهد بود، خصوصا که این روزها یک زخم کهنه سر باز کرده است.

از کوهستان‌های تاجیکستان تا جنگل‌های گرجستان همه جا را بوی باروت فرا گرفته است.

جنگ میان کسانی که قانونا هموطن‌اند، اما هیچ کدام دیگری را قبول ندارد. در چنین وضعی بیانیه استقلال در باکو قرائت می‌شود.

بدین وسیله برپایی دولت مستقل در جمهوری آذربایجان رسما اعلان می‌شود.

چهره نگران مطلب اف توجه خیلی‌ها را جلب می‌کند. آیا طوفانی در راه است...

صدها سال پیش به منطقه‌ای وسیع و حاصل خیز در میان‌های قفقاز نام قره‌باغ نهاده شد. این منطقه تنوع جغرافیایی زیادی دارد. از دشت‌های وسیع تا کوهستان‌های بلند. قره‌باغ برای صدها سال به دست حاکمان محلی اداره می‌شد. در سال‌های نخستین حاکمیت شوروی، بنابر پیشنهاد برخی شخصیت‌های بلند پایه جمهوری‌های نیمه مستقلی، زیر نظر مسکو در مناطق دوردست به وجود آمدند. جمهوری‌های آذربایجان شوروی و ارمنستان شوروی، در جنوبی‌ترین قسمت قفقاز تاسیس شدند؛ اما قره‌باغ آنقدر جمعیت نداشت که هم رده آنها قرار بگیرد. راه حل بلشویکا، اوضاع پیچیده‌ای به وجود آورد. آنها قره‌باغ را به سه قسمت تقسیم کردند. دشت‌های شرقی به جمهوری آذربایجان شوروی منضم شد و قسمت غربی به دو ناحیه خود مختار. ده سال بعد با فشار کادر رهبری باکو یکی از مناطق خود مختار منحل شد، اما بخش کوهستانی قره‌باغ خود مختاری‌اش را حفظ کرد. این منطقه ناحیه خود مختار قره‌باغ کوهستانی نام گرفت که در زمان روسی به آن ناگورنو قره‌باغ می‌گویند.

 حالا در روزهای پساشوروی همه نواحی خود مختار، بوی باروت می‌دهند. اما قصه قره‌باغ سه سال پیش شروع شد.

مسکو-1987

لنز دوربین‌ها میدان سرخ را نشانه رفتند، اما تیتر اول رسانه‌ها راجع به اتفاقات اینجا نیست.

شب بخیر. من تن کاپل هستم، با برنامه نایتلاین.

چند ماه است که ده‌ها هزار تن از ارامنه شوروی مشغول تظاهرات غیر قابل کنترل و بعضا خشونت آمیز به منظور اتحاد مجدد ارمنی‌ها در یک جمهوری هستند.

استپاناکرت(خانکندی)

پایتخت قره‌باغ-1988

قره‌باغ با همین عکس مشهور شد. اینجا انگار ماکت کوچکی از همسایگان بزرگتر است. منطقه‌ای که ارمنی‌های مسیحی و آذربایجانی‌های مسلمان در آن زندگی می‌کنند. اولین روزهای سال نو خیابان‌ها پر از جمعیت شد، اما انگار همسایه‌ها روی این قضیه حساس‌ترند.

ایروان

پایتخت جمهوری ارمنستان شوروی

مدیریت ناحیه خود مختار قره‌باغ کوهستانی باید به جمهوری ارمنستان شوروی سپرده شود.

جمهوری آذربایجان شوروی-1988

ارمنی، مسلمان، گرجی همه باهم برادرند. کسانی که سعی می‌کنند این برادری را از بین ببرند باید محو شوند. این‌جا دست امپریالیست‌های خارجی وجود دارد. می‌خواهد بین ما دشمنی به وجود آورند. صرفا یک اختلاف ارضی نیست.

اوضاع کم کم متشنج می‌شود. بیش از 200 هزار آذربایجانی ساکن ارمنستان از خانه‌هایشان رانده می‌شوند؛ با این کار ارمنی‌های ساکن آذربایجان امنیت‌شان را از دست می‌دهند.

یورش آوارگان خشمگین به محلات ارمنی‌نشین، بیش از 50 کشته برجای می‌گذارد و بقیه ارامنه ساکن آذربایجان هم مجبور می‌شوند به ارمنستان بروند. در چنین اوضاع ناپایداری جبهه خلق آذربایجان، اعلام موجودیت می‌کند.

میتینگ جبهه خلق آذربایجان

گورباچف آلت دست مافیای ارمنی است. این جنایت‌ها  از حزب کمونیست آذربایجان سرچشمه می‌گیرد، ما از آنان نفرت داریم.

بنابر اطلاعاتی که به من رسیده است حدود 27 الی 30 گروه مسلح ارمنی در قره‌باغ وجود دارد.

پاکسازی داخل کشور گام اول است.

در قدم دوم باید قره‌باغ را محاصره کنیم و نیروهای داخلی آنان را از بین ببریم.

گویی ابرهای سیاه، آسمان قفقاز را فرا گرفتند. هر رزو که می‌گذرد روزها تلخ‌تر می‌شود.

شب بخیر؛ زمین لرزه بزرگی در ساعت 11:41 دیروز در شوری اتفاق افتاد درحالی که مردم سرکار و کودکان در مدرسه بودند.

زمین لرزه هفت ریشتر بود و خرابی‌های بسیاری به بار آورده است. بر اساس آمار ارایه شده توسط صلیب سرخ جهانی، حدود 30 هزارنفر کشته شده‌اند، شاید هم بیشتر.

ارابه‌ی مرگ طبیعت، انسان‌ها را برای مدتی ساکت کرد. با وقوع زلزله اعتراضات خاموش و خشونت‌های قومیتی متوقف شد.

کریسمس 1989 خیلی‌ها از پایان آن سال نکبت بار خوشحال بودند، ولی شاید این شروع تراژدی‌های بزرگتری باشد.

مرز جمهوری آذربایجان و ارمنستان

جایی بین کوهستان‌ها و دشت ها مرز میان آذربایجان و ارمنستان است. یک گذرگاه امن برای ملاقات نمایندگان دو طرف وجود دارد. این ملاقات‌ها در مورد مناقشه قره‌باغ است.

تقریبا یک سال است که نمایندگان دو طرف هر دو هفته یکبار اینجا می‌آیند، تا مناقشات مرزی را بررسی کنند و بحران را آرام کنند.

هواداران جبهه خلق آذربایجان

مردم آذربایجان یا باید نابود شود و یا باید قره‌باغ را به دست بیاورد، راه دیگری وجود ندارد. چون که ما تمام عمر در راه وطن، خاک و مردم مبارزه کرده‌ایم و مبارزه خواهیم کرد. یا مرگ یا پیروزی. یا باید پیروز شویم یا باید بمیریم و محو شویم، این تنها راه ماست.

پس از مدت‌ها انتظار، مجلس تصمیم خود را گرفت. ایاز مطلب اف در مقام ریاست جمهوری ابقاء می‌شود. جبهه خلقی ها ساکت نخواهند ماند. آن‌ها برای زمین زدن مطلب اف حاضرند هر کاری بکنند. دولت جدید چالش‌های زیادی پیش رو دارد.

ویترین‌های مغازه‌ها در همه جمهوری‌ها خالی‌ست، اما در قره‌باغ حتی آب آشامیدنی هم به سختی قابل تهیه است.

درگیری‌های پراکنده گروه‌های مسلح را هم باید به لیست مشکلات اضافه کرد، اما دردسر اصلی چیز دیگری‌ست. ناحیه خود مختار در آخرین ماه‌های عمر شوروی از نظام اداری آذربایجان خارج شد و مستقیما زیر نظر مسکو قرار گرفت. حالا آنها هم داعیه‌ی استقلال دارند.

جمهوری قره‌باغ کوهستانی از اختیاراتی که قانون اساسی شوروی در اختیارش قرار داده استفاده کرده. بر اساس مشورت با قوای حاکمیتی حق تعیین آزادانه جایگاه حاکمیتی خود را محفوظ می‌داند.

مطلب اف دو راه حل دارد:

کمیته‌ای به قره‌باغ اعزام می‌شود و با حفظ خود مختاری سعی می‌کند که اوضاع را سروسامان ببخشد.

راه حل دوم تلفن مستقیم به رئیس جمهور ارمنستان و دعوت به مذاکره.

مطلب اف اعتقاد دارد ارمنی‌های قره‌باغ از ایروان حرف شنوی خواهند داشت. خیلی‌ها امیدی به نتیجه‌ی مذاکرات ندارند، چون هیچ یک از دولت‌ها کنترلی بر گروه‌های مسلح ندارد. گروه‌های ارمنی بسیار پراکنده و تقریبا غیرقابل کنترل‌اند.

جبهه خلقی‌ها هم که اعتقاد دارند باید تیم مذاکره ارمنستان را گروگان گرفت. اعضا برای پیشبرد بهتر مذاکرات، تصمیم می‌گیرند بازدید میدانی از قره‌باغ داشته باشند.

ساعت 16به وقت محلی هلی‌کوپتر حامل دیپلما‌ت‌های آذربایجانی به پرواز در آمد.

مراسم ترحیم جان باختگان هلی‌کوپتر

انگار دست‌هایی در پشت پرده نمی‌خواهند این قصه به پایان برسد.

چه کسی هلی‌کوپتر صلح را هدف قرار داد. جعبه‌ی سیاه حاوی اطلاعات مهمی خواهد بود.

متاسفانه بعضی‌ها تصور می‌کنند که جعبه سیاه آسیب ناپذیر است. تقریبا وقتی در دمای 600 درجه قرار می‌گیرد، می‌سوزد. آنجا در دمای 700 درجه قرار گرفته بود و در چنین شرایطی نمی‌تواند سالم بماند. مدتی است که جعبه سیاه سوخته است!

حتی اگر ما اطلاعات دقیقی نداشته باشیم، کسانی که کمابیش با مسائل نظامی آشنایی دارند به خوبی می‌دانند جعبه سیاه غیرممکن است که در دمای 700 درجه بسوزد!

یک نفر از مسافران هلی‌کوپتر زنده است. کسی که در آخرین لحظات از پرواز جا ماند. از اعضای برجسته جبهه خلق، کسی که هرگز حاضر به مصاحبه نشد.

همه چیز از کنترل خارج شده است. سربازان این جنگ نامنظم کاملا خودسرانه می‌جنگند و تنها دنبال یک چیزاند، انتقام کشته‌های دیروز، چه در این سو چه در آن سو.

برای توقف این تئاتر خونین، چه باید کرد؟

رود ارس – مرز ایران و جمهوری آذربایجان

خدایا شکرت، نمردیم و این روزا رو هم دیدیم

ان‌شاءالله بیشتر از این‌ها رفت و آمد خواهیم کرد

خداروشکر

 تا همین ده سال پیش ریش سفیدهای ما را به جرم نماز خواندن دستگیر کردند. کسی که روزه می‌گرفت را دستگیر می‌کردند. در ایام محرم وقتی عزاداری می‌کردیم ما را دستگیر می‌کردند. اجازه نمی‌دادند به مسجد برویم.

ما از برادران ایرانی می‌خواهیم ما را همانند یک دولت و ملت اسلامی زیر پرچم خودشان بپذیرند.

خواهش می‌کنم به ما کمک کنید

ما بیش از این تاب تحمل نداریم. ما هم مسلمانیم و از امت محمد(ص)ایم، ما هم شیعه علی (ع) هستیم.

پس از سال‌ها مناسبات چراغ خاموش حالا وقت ورود این بازیگر جدید است:

وزیر خارجه اعلام کرد: هیأتی برای میانجیگری بین آذربایجان و ارمنسان عازم قره‌باغ می‌شود.

با میانجیگری ایران صورت گرفت: برقراری آتش بس سه روزه بین آذربایجان و ارمنستان.

ولایتی نتایج سفر خود به باکو و ایروان را اعلام کرد: ایران تا خاتمه قطعی جنگ ارمنستان و جمهوری آذربایجان، به میانجیگیری ادامه می‌دهد.

همه چیز به طرز عجیبی خوب پیش می‌رود تا اینکه هواپیمایی مرموز در باکو به زمین نشست. پروازی که حامل یک هشدار برای رئیس جمهور است. تیم دیپلماسی ایران کار خود را ادامه می‌دهد و طرح نهایی صلح آماده می‌شود. ساعت 12شب بود.

خوجالی

صدای تانک‌ها و نفربرها سکوت نیمه شب قره‌باغ را درهم می‌شکند. شهر از سه طرف محاصره می‌شود و مهاجمان با بلندگو از اهالی خوجالی می‌خواهند، تا شهر را تخلیه کنند. آن صدا مدعی‌ست مردم فقط دو ساعت وقت دارند تا به سلامت از شهر خارج شده و از ساحل رودخانه به جمهوری آذربایجان برود.

آقدام

آتش بس بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان شکسته شد.

سکوت رسانه‌های گروهی امریکا در قبال میانجیگری ایران در مناقشه آذربایجان - ارمنستان

صدها تن از فراریان آذری قصبه خوجالی که توسط ارمنی‌ها در قره‌باغ کوهستانی اشغال شده است، امروز در شهر اقدام به دنبال خبردار شدن از سرنوشت نزدیکان خود هستند

چنگیز هم مثل خیلی از خبرنگارهای دیگر، صبح بعد از فاجعه سراغ آوارگان می‌رود.

آوارگان خوجالی:

اهل کدام روستا هستی؟

از روستای داش بولاغ آمده‌ایم.

چه اتفاقی افتاد؟ چرا از روستا خارج شدید؟

ارمنی‌ها ما را بیرون کردند

شما را بیرون کردند؟

اهل کجایی؟

خوجالی

فرماندار آواره خوجالی:

زنان و کودکان و سالمندان را در آن هوای زمستان از رودخانه یخ بسته رد کردیم

از راه جنگل در میان برف‌ها آوردیم

بیش از ده کیلومتر پای پیاده راه رفتیم

شب؟

شب

دلیل اصلی این مصیبت ما چیست؟

جنگ نابجا و غیر عقلانی بر سر قدرت که در جمهوری ما جریان دارد.

آوارگان در انتهای مسیر پیاده‌روی، هدف تیر اندازی قرار گرفته بودند. گویا تعدادی از مردم هم در محلی به نام «مزرعه خوک» گیر افتاده و به شهر نرسیدند. چنگیز با هلی‌کوپتر به محل حادثه می‌رود و از همه چیز فیلم برداری می‌کند.

کسی زنده نمانده است. همه‌ی آنها در تیر اندازی صبح دیروز به قتل رسیده و اجساد روی زمین پراکنده‌اند.

پخش تصاویر کشته شدگان در مجلس جمهوری آذربایجان

همه شوک زده و دنبال مقصر هستند. اما یک سوال ذهن چنگیز را مشغول کرده است. آوارگان گفته بودند که آن شب تانک و نفربر دیدند، بقیه گزارش‌ها هم نشان می‌دهند مسلحین محلی، در این حمله تنها نبودند. نیروهای روسی که هنوز پادگان را تحویل نداده‌اند در این یورش شرکت داشتند.

استپاناکرت (خانکندی)، هنگ 366 زرهی ارتش سرخ

اما واحد‌های ارتش سرخ فقط از یک جا دستور می‌گیرند، انگار در مسکو باید دنبال سرنخ‌ها بگردیم.

مسکو-1992

فقر، تورم، بحران اقتصادی و راهپیمایی‌های هرروزه مخالفان تنها بخشی از مشکلات جمهوری تازه تاسیس روسیه است.

رئیس جمهور یلتسین راه‌حل عجیبی در پیش می‌گیرد، او شخصا به واشنگتن رفته و با استخدام مستشاران آمریکایی عملا اداره دولت را به آنها می‌سپارد.

یلتسین: خداوند آمریکا را حفظ کند.

این یک اتفاق رویایی برای یانکی‌ها بود. چون آنها می‌توانستند همه چیز را تحت کنترل بگیرند، حتی ارتش سرخ شوروی را.

حالا شاید علت سفر ده روز پیش را بهتر بتوان درک کرد.

سفر وزیر امور خارجه امریکا به باکو

ده روز پیش از واقعه خوجالی

یک خبرنگار آمریکایی در خاطراتش می‌نویسد جیمز بیکر، در این سفر به مطلب اف در مورد نزدیک شدن به ایرانی‌ها هشدار داده بود. ده روز بعد طرح آتش بس آماده است، اما صلح ایرانی نباید پایدار بماند.

اعلام عزای عمومی در جمهوری آذربایجان

احزاب و گروه‌های مخالف خواستار استعفای رئیس جمهور آذربایجان شدند.

جبهه خلق این فرصت را از دست نخواهد داد.

ایاز مطلب اف از مقام ریاست جمهوری استعفا داد.

مطلب اف: فعالیت سیاسی خود را تا اطلاع ثانوی متوقف می‌کنم. چون که در این سال‌های اخیر بسیار خسته شده‌ام، خصوصا در این دوسال اخیر. احتمالا از این به بعد هم دیگر با سیاست مشغول نخواهم شد. همه ما مقصریم، من هم مقصرم. من مسئولیت (این حادثه) را بر عهده می‌گیرم. چون قطعا به اندازه کافی نتوانسته‌ام کاری انجام دهم. خواهش می‌کنم که این استعفا را بدون مذاکره بپذیرید و نتیجه آن را همین‌جا به مردم اعلام کنید.

رئیس پارلمان جمهوری آذربایجان موقتا جانشین ایاز مطلب اف شد.

گروه‌های سیاسی دو ماه فرصت دارند تا دولت جدیدی تشکیل دهند، اما همچنان یک چیز مشکوک است. فرماندار (آواره خوجالی) در مصاحبه‌اش به نکات عجیبی اشاره کرده بود. چنگیز برای جلسه با کمیسیون ویژه آماده می‌شود.

اظهارات چنگیز مصطفایف در کمیسیون ویژه:

آوارگان خوجالی به من گفته بودند که تعدادی از همشهریان (زنده) هستند و در حوالی مزرعه خوک گیر افتاده‌اند. من خواهش کردم که با خودرو، نفربر یا پیاده به سوی آنان برویم.

به من گفتند که رفتن به آنجا غیر ممکن است! ارمنی‌ها آنجا را زیر آتش دارند و...

 وقتی که با هلی‌کوپتر از فراز آن منطقه عبور کردیم، این رو به چشم خود دیدم و فیلم گرفتم.

مزرعه خوک ده کیلومتری با خوجالی فاصله دارد، اما تقریبا هفتصد متر با پست نظارتی ما (آذربایجان) فاصله دارد. بیش از پنجاه جسد شهروندان ما در آنجا پراکنده بود.

نکته‌ای که من را به شدت می‌ترساند و من نمی‌توانم آن را درک کنم این است که در بین اجساد ما، ده نفر مسلح آذربایجانی در حال گردش بودند

ده نفر از آقدام با لباس نظامی در بین اجساد بودند، فیلم آن هم موجود است. من احساس می‌کنم که پرونده این فاجعه هم مانند پرونده هلی‌کوپتر و ... باز نخواهد شد.

ما باید پنج شش سال صبر کنیم، تا ببینیم چه زمانی عاملان اینها پیدا خواهند شد؟

آن نیرویی که این فاجعه‌ها را مرتکب می‌شود در آینده نقشه‌های جدیدی هم خواهد داشت.

چنگیز جای خوبی برای طرح این مسائل انتخاب نکرده بود. مسئول کمیسیون ویژه، همان یک نفری است که از هلی‌کوپتر جا مانده بود. سرنخ مهمی برای یافتن دست‌های پشت پرده  یا اینکه انها چه می‌خواهند، اما شاید این کنجکاوی برای چنگیز گران تمام شود.

دو ماه بعد

مه 1992

اردیبهشت 1371

جمشید نوریف

نماینده وقت مجلس جمهوری آذربایجان:

روز 28 آوریل تولد 55 سالگی صدام حسین بود. من به این جشن دعوت شده بودم، در آنجا رسم بر این بود که پیش از صدام باید با پسرش عدی دیدار می‌کردیم. عدی ضیافت ناهار ترتیب داد. وقتی بیرون آمدیم از من پرسید که آیا در کشور شما جایی به نام «شوشا» وجود دارد؟

گفتم بله

به من گفت تا روز 9 مه آن شهر سقوط خواهد کرد!

شوشا

اینجا تنور جنگ، حسابی گرم شده و آتش راکت‌ها نفس هر دو طرف را بریده.

آیا راه خروج از این بحران قابل تصور است؟

حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی در دیدار دادستان کل جمهوری آذربایجان: جمهوری اسلامی برای خاموش کردن آتش جنگ در منطقه قره‌باغ از هیچ کوششی فروگذار نخواهد کرد.

هاشمی رفسنجانی، از توافقات اقتصادی و فرهنگی با دو مهمان ویژه خبر می‌دهد.

رئیس مجلس جمهوری آذربایجان که سرپرستی دولت را موقتا در دست دارد، توافق نامه‌هایی در تهران امضا کرده است. مهمان دوم رئیس جمهور ارمنستان است که توافقات اقتصادی مشابهی با جمهوری اسلامی داشته. بیش شک خبر اصلی فقط این نیست.

بند ششم بیانه‌ی تهران، معاون وزیر خارجه‌ی ایران را، مامور آغاز مذاکرات برای حل و فصل نهایی مشکلات می‌کند. حالا دیپلمات‌ها چمدان‌های خود را بسته اند، تا پیام آرامش به قفقاز ببرند.

چنگیز مصطفایف: این خبر دیروز هم می‌توانست منتشر شود. بعضی کارمندان مرکز مطبوعات وزارت دفاع همه تلاش‌شان را کردند که این خبر منتشر نشود. گاهی گفتند که این خبر بر علیه ارتش ملی است، گاهی هم گفتند علیه رئیس مجلس است و... اما همه این‌ها یک علت دارد. آنها می‌دانستند که نهایتا این خبر به اطلاع مردم خواهد رسید، که هرچقدر هم سخت باشد باید بدانیم که شوشا از روز هشتم این ماه، در تصرف ارمنی‌هاست.

سقوط شوشا یعنی پایان همه چیز. به جز چند آبادی کوچک، آذربایجانی‌ها دیگر نقطه کنترلی در ناحیه خود مختار ندارند که بشود در موردش مذاکره کرد.

قره‌باغ سقوط کرد

چنگیز مصطفایف: ما مبارزه با شایعات و دروغ‌ها را وظیفه اصلی خود می‌دانیم. به همین دلیل، امروز با وزیر دفاع دیدار کردم. با عرض معذرت، نمی‌توانم محل ملاقات را اعلام کنم. فقط می‌توانم بگویم که محل دیدارمان در جبهه بود. اما منظور من جبهه جنگ است!

وزیر دفاع جمهوری آذربایجان: برای رسیدن به پیروزی باید همه مردم جمهوری آذربایجان همکاری کنند، باید دولت همکاری کند. مبارزه بی‌شرمانه بر سر قدرت طلبی باید متوقف شود! حرف دل من این است!

آخرین مدافعان شهر شوشا: من نمی‌فهمم فرماندهان چه نقشه‌ای در سر دارند؟ ما هفت میلیون مردم آذربایجان نمی‌توانیم یک روستای کوچک را بگیریم! روستای داش آلتی فقط 10 خانه دارد! پس ما به چه دردی می‌خوریم؟ چچنی‌ها آمده بودند اینجا می‌گفتند با این تجهیزاتی که این‌جاست، خیلی وقت پیش می‌توانستند پیروز شوید. 28 مه استپاناکرات را می‌توانستیم بگیریم و پیروز شویم! اما اینها قره‌باغ را فروخته‌اند!

چنگیز حین مصاحبه‌هایش با برخی مجاهدین چچنی مواجه می‌شود، آنها در شوشا کنار آذربایجانی‌ها بودند و شاید دلیل اصلی سقوط را بدانند.

مجاهدین چچنی:

شما چچنی هستید؟

بله

به نظر شما مهم‌ترین مشکل ما در مناقشه با ارمنی‌ها چیست؟

چون که یک فرمانده نداریم!

نه منظور من این است که چرا نمی‌توانیم بر ارمنی‌ها پیروز شویم؟

اینجا نه نظمی هست، نه فرماندهی هست. همه را رها کرده‌اند.

فرمانده مجاهدین چچنی: راستش را بخواهید من نیروهایم را از آذربایجان برگرداندم. ما به خاطر خدا آمده بودیم، ولی وضعیت آنجا برای جهاد مناسب نبود.

آیا ممکن است در مورد سقوط شوشا توضیح بدهید؟

نه نمی‌خواهم صحبت کنم.

همه در آذربایجان می‌دانند که شهر شوشا را فروخته‌اند. لطفا به خاطر تاریخ، در این مورد توضیح دهید.

سه نفر از نیروهای من که در شوشا بودند هنوز زنده‌اند. می‌توانید از آنها هم بپرسید.

شوشا را رها کردند، هفتصد ارمنی حمله کردند، اما نیروهای دفاعی شما خیلی قوی‌تر بود.

شهر شوشا هم نقطه بسیار استراتژیکی بود، با یک‌صد نفر می‌شد آنجا را حفظ کرد. دلیل سقوط این شهر یک وزیر یا فرمانده خائن می‌تواند باشد.

در همان روزها به طرز عجیبی بقیه مواضع هم در حال تخلیه است، اما چرا؟ چنگیز دوربین را برمی‌دارد و به خط مقدم می‌رود.

آیا یک نفر می‌تواند بگوید که فرمان عقب نشینی از باکو آمده؟ چه کسی دستور عقب نشینی داده؟

ما اصلا فرمانده نداریم!

اوروجوف (فرمانده نظامی شهر) کجاست؟

فرار کرده!

شما را در همه آذربایجان رسوا خواهم کرد!

برگردید! برادران برگردید!

امروز16 مه شهر لاچین ساعت 1

از امروز صبح، واحدهای نظامی اینجا را ترک کرده‌اند. مردان با غیرتی که به لاچین بازگشته اند، همین‌ها هستند که می‌بینید. آن‌ها هم به زودی تقسیم شده و موضع خواهند گرفت، تا اینجا را از دست حمله ارمنی‌ها خلاص کنند. اما این را باید اضافه کنم تا الان به اینجا نه یک گلوله، نه یک خمپاره شلیک شده. حتی یک ارمنی اینجا دیده نشده (نیرو های ما) لاچین را رها کرده و رفتند.

تازه‌ترین گزارش از نبرد ارامنه و آذری‌ها بر سر کنترل قره‌باغ

تلفن دفتر رئیس جمهور در تهران به صدا در می‌آید. دو تماس از باکو و ایروان از جنگ میان گروه‌هایی که دولت‌ها بر آنها کنترلی ندارند حرف می‌زنند و هر دو درخواست دارند محمود واعظی سریعا به منطقه اعزام شود.

فردا باکو میزبان جلسه مهمی خواهد بود. اما وقتی واعظی آنجا می‌رسد، خیلی چیزها عوض شده.

کمتر از یک سال قبل اصلی‌ترین یاران مطلب اف در هلی‌کوپتر صلح جان باختند. این اتفاق دولت او را به شدت تضعیف کرد.

سه ماه بعد حادثه خوجالی مطلب اف را مجبور به کناره‌گیری از قدرت کرد. همزمان مجلس کمیسیون ویژه‌ای برای بررسی پرونده خوجالی تشکیل داد. ویدیوها و اظهارات چنگیز مصطفایف یکی از مهم‌ترین مستنداتی بود که در این کمیسیون بررسی شد. نتیجه تحقیقات کمیسیون مطلب اف را در حادثه خوجالی بی‌تقصیر اعلام می‌کند و او را مجددا به قدرت باز می‌گرداند.

مطلب اف: مشغول شدن به بازی‌های سیاسی دیگر بس است! فعالیت احزاب و گروهای سیاسی به کلی باید ممنوع شود.

در اثر همین بازی‌های سیاسی این فلاکت‌ها بر سر مردم ما آمده. هیچ‌کس هم مسئولیت اشتباهش را نمی‌پذیرد! هیچ‌کس جوابگو نیست! در این میان، هرروز هموطنان و فرزندان ما کشته می‌شوند. چه کسی جوابگوی آنان خواهد بود؟ ما زیادی به دموکراسی میدان داده‌ایم! منظور من دیکتاتوری نیست، ولی اگر لازم باشد به سوی آن هم برویم! مردم درخطرند!

آمریکایی‌ها از افزایش نفوذ ایران در جمهوری آذربایجان نگران‌اند. جمهوری اسلامی نباید قهرمان این قصه باشد. یک روز بعد جبهه خلق، نیروهایش را به پایتخت می‌خواند. اندک نیروهای باقی مانده قادر به حفظ شهر نیستند و قره‌باغ به کلی سقوط می‌کند.

باکو-تجمع هواداران جبهه خلق

در سمت راست پیشاپیش پرچم‌ها دویست نفر از اعضای شعبه ازمیرحرکت خواهند کرد. پشت سر آنها دو واحد زرهی حرکت خواهند کرد همگی با هم حرکت می‌کنیم و پشت سرمان باز هم واحد زرهی هست. واحدهای مسلح از ما محافظت خواهند کرد.

یا مرگ یا پیروزی!

فراری‌ها اینجا در باکو هستند.

جبهه خلق آذربایجان، با تجهیزات زرهی به سوی مجلس می‌تازد تا مطلب اف را به زور کنار بزند. این یک کودتای نظامی‌ست.

پارلمان و کاخ ریاست جمهوری آذربایجان به کنترل مخالفان درآمد.

گزارش امروز خبرنگار اعزامی کیهان از باکو پیرامون جزئیات کودتا در جمهوری آذربایجان

مخالفان رئیس جمهوری آذربایجان قدرت را در این کشور به دست گرفتند.

رئیس کمیته اجرایی جبهه خلق آذربایجان: براندازی رئیس جمهور جدید آذربایجان با هماهنگی آمریکا صورت گرفت.

مراسم تحلیف رئیس جمهور

یک ماه بعد ایلچی بیگ، رسما به عنوان رئیس جمهور منصوب می‌شود. در این یک ماه اکثر مخالفان به طریقی از صحنه سیاسی خارج شدند و جبهه خلق مجلس را هم قبضه می‌کند.

نمایندگان چرا در مجلس می‌خوابند؟ بله من فیلم گرفته‌ام و خواهم گرفت. مردم آنجا کشته می شوند. این‌ها اینجا خوابیده‌اند، اعتراض هم می‌کنند! می‌گویند چرا از نماینده‌هایی که خوابیده‌اند فیلم گرفته‌اید! خب نخوابند!

کنجکاوی‌های یک خبرنگار ممکن است دردسرساز شود، یک روز پیش از مراسم تحلیف.

اینجا عملیاتی در جریان است و چنگیز هم مثل همیشه دوربین به دست. همه چیز غیر عادی به نظر می‌رسد.

به ما گفتند که قرار است نیروی کمکی بیاید، اما سه روز است که این‌جاییم و نیرویی نیامده.

مواضع را گرفته‌ایم چرا نیرو از عقب نمی‌آید که از ما تحویل بگیرد؟

این‌جا فرمانده کیست؟

می‌گویند فرمانده رفته تدارکات بیاورد، ولی می‌دانیم فرار کرده.

من تا آخر با شما می‌مانم. هر ساعت یکبار، بیایید حرف‌هایتان را به دوربین بزنید.

به دوربین نه ...

بعدا چطور می‌خواهی ثابت کنی به شما کمک فرستاده نشده؟ من از دستم همین بر می‌آید که تا آخر با شما بمانم و از شما فیلم بگیرم.

کوه‌های اینجا بوی مرگ می‌دهد.

بچه‌ها داریم نزدیک می‌شویم، مواظب باشید.

انگار صدایی می‌گوید اینجا آخر خط است.

 

دوربین چنگیز برای همیشه خاموش می‌شود، اما بی‌شک حرف‌های او دنیایی را روشن خواهد ساخت.

 

جبهه خلقی‌ها حالا بی رقیب‌اند و وقت تقسیم غنائم فرا رسیده است.

چاه‌های نفت باکو سهم آمریکایی هاست، اما این کار برای ایلچی بیگ گران تمام خواهد شد. چون آمریکایی‌ها به هر آنچه که می‌خواهند رسیده‌اند و تمایلی به ادامه جنگ نخواهند داشت.

همان‌طور که پیش بینی می‌شد دولت ایلچی بیگ به ترکیه نزدیک شده و روابط با ایران رفته رفته کمرنگ‌تر می‌شود.

کنار گذاشتن دیپلمات‌های ایرانی از گفت‌وگوهای قره‌باغ اولین نشانه این تغییر است.

باکو و آنکارا هر روز صحنه میتینگ‌های ملی گرایان است، اما مردم به قره‌باغ فکر می‌کنند. همزمان با کودتای جبهه خلق یک ناحیه شهری دیگر به دست ارمنی‌ها اشغال شده، اما حالا آذربایجانی‌ها آماده یک حمله بزرگ هستند.

با وجود تلفات زیاد، نیروهای آذربایجانی موفق به پیش‌روی‌های چشمگیری می‌شوند.

وقتی همه مشغول شادی هستند، تصویر اسرا از تلویزیون ارمنستان پخش می‌شود.

در میان اسرا یک نفر وجود دارد که هیچکس زبان او را بلد نیست. فرمانده عملیات به باکو احضار می‌شود. فرمانده سال‌ها پیش در جنگ شوروی و افغانستان حضور داشت. دشمنان قدیمی حالا می‌توانند دوستان خوبی باشند. دو هزار جنگجوی افغان در این عملیات به نفع آذربایجانی‌ها جنگیده‌اند، اما ایلچی بیگ نگران چیز دیگری‌ست و در این جلسه با فرمانده اتمام حجت می‌کند.

ابوالفضل ایلچی بیگ: ترجیح می‌دهم قره‌باغ به دست ارمنی‌ها بیفتد تا اینکه به کمک ایرانی‌ها آزاد شود.

آذربایجان مستقل خواهد شد، ما باید برای کمک به حرکت‌های آذربایجان جنوبی آماده شویم!

سی میلیون ترک آذربایجانی در ایران یک مدرسه ندارد، من چطور با ایران دوست شوم؟ کدام روح وطن دوست چنین اجازه‌ای به من می‌دهد؟

شش میلیون ترک آذربایجانی به دلیل استقلال فکری مجبور به مهاجرت از ایران شده‌اند!

چون اجازه افتتاح مدرسه به زبان مادری به یک ملت بیست میلیونی داده نمی‌شود، ما باید با آن‌ها دشمنی کنیم. این حق ملی ماست و چیزی نمی‌تواند مانع آن شود.

من اعتقاد دارم باید سفیر ایران را گروگان بگیریم. به او بگوییم که یا هموطنان ما را آزاد کنید یا آزادت نخواهیم کرد.

ما با ایران دشمن هستیم، چون ایران با ما دشمن است و نمی‌تواند دوست باشد.

پاسخ شدیداللحن نماینده مردم تبریز به سخنان ایلچی بیگ

خانم مقدم، نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی: من به نمایندگی از سوی آذری‌های ایران به ایلچی بیگ هشدار می‌دهم که اهالی آذربایجان تحمل تکرار چنین اراجیفی را ندارند.

یک ژنرال ارتش ترکیه، مشاور نظامی ایلچی بیگ شد.

باکو و تل ‌آویو روابط دیپلماتیک برقرار کردند.

لائیک‌های جوان در آذربایجان، نوکران جدید آمریکا در منطقه

ایروان مقابل کاخ ریاست جمهوری ارمنستان

شکست‌های پی در پی ارمنی‌ها آوارگان بسیاری را به ایروان کشانده. تظاهرکنندگان از رئیس جمهور می‌خواهند یا استعفا بدهد و یا ارتش جمهوری ارمنستان را به قره‌باغ بیاورد.

پتروسیان به شدت تحت فشار است. حتی اگر همه‌ی مردم ارمنستان مسلح شوند باز هم شانسی برای پیروزی وجود ندارد، چون جمعیت آنها حداکثر نصف آذربایجانی‌هاست؛ مگر اینکه قواعد میدان تغییر پیدا کند.

رئیس جمهور نمی‌خواهد به سرنوشت مطلب اف گرفتار شود، اما تعرض به خاک همسایه می‌تواند عواقب سختی داشته باشد. خصوصا ضد حمله آذربایجانی‌ها ترسناک خواهد بود.

برگ برنده ارمنی‌ها خود ایلچی بیگ است. او نیروهای افغان را مرخص کرده و اخیرا مواضع تندی علیه روسیه داشته. دولت روسیه در پرداخت حقوق نظامیان با مشکل جدی روبه‌روست. اگر کمی بشود سر کیسه را شل کرد، می‌شود کماندوهای روس را به قره‌باغ آورد. در این صورت شکست یک دولت منزوی کار چندان سختی نخواهد بود.

حالت فوق العاده در جمهوری آذربایجان، به دنبال تهاجم مشترک نیروهای ارمنستان و روسیه

نیروهای ارمنستان مناطق دیگری را در جمهوری آذربایجان اشغال کردند

خطوط دفاعی آذربایجانی‌ها به سرعت فرو می‌ریزد، عملیات‌های بعدی هم نمی‌تواند جلودار ارمنی‌ها باشد. درآمد حاصل از چاه‌های نفت باکو تنها دغدغه امریکایی‌ها و اسرائیلی‌هاست و آنها تنها نظاره‌گرند.

 

یک شرکت نفتی آمریکایی، عملیات حفاری در حوزه نفتی باکو را به عهده گرفت.

مجلس ملی آذربایجان به سیاست‌های آمریکا در قبال این کشور اعتراض کرد

نیروهای ارمنستان به سرعت پیش‌روی می‌کنند.

 

سفیر ایران سیگنال مهمی را به دولت باکو ارسال می‌کند.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در باکو طی نطقی در تلویزیون این کشور: جمهوری اسلامی ایران دفاع از حقوق مسلمانان را در هر نقطه از جهان وظیفه خود می‌داند

برخی صاحب منصبان معتقدند باید با ایرانی‌ها وارد گفت و گو شوند. در همین اوضاع آخرین امید ایلچی بیگ به باکو می آید.

سفر رئیس جمهور ترکیه به باکو

 

در سفر رئیس جمهور ترکیه به باکو در مورد چه چیزی بحث خواهد کرد و چه انتظاری دارید؟

من حرفی نمی‌زنم!

فلانی و فلانی (مقامات ترکیه) هم پرسیدند که چه می‌خواهی؟

چهار هلی‌کوپتر خواستم ندادید؛ دیگر چه می‌ماند؟

امیدها خیلی زود به یاس تبدیل شد. رفقای استانبولی آب پاکی را روی دست ایلچی بیگ می‌ریزند.

این افرادی که گفتید به ارمنی‌ها کمک می‌کنند! نخست وزیر ترکیه به ارمنستان برق صادر می‌کند. چرا؟ چون جرج پوش از آمریکا به او دستور می‌دهد!

رئیس جمهور بعدها از جرئیات بیشتری پرده برداشت.

 

من از ترکیه 200 میلیون دلار وام خواستم. به قدری تعلل کردند که اگر سر موقع پرداخت می‌شد بسیاری از مشکلات‌مان حل می‌شد.

من نخواستم از کشورهای دیگری بگیرم. مثلا ایران حاضر بود به ما وام بدهد، ولی من فقط از ترکیه می‌خواستم بگیرم!

مخالفت‌ها بالا گرفته و نایاب شدن سوخت هم کشور را به کلی فلج کرده، همه چیز عملا از کنترل خارج شده.

گمرک ما ویران شده. روابط خارجی‌مان ویران شده. نظام توزیع سوخت ویران شده. زیر سایه من و شما این کشور به روزی افتاده است که در بعضی استان‌ها بنزین پیدا نمی‌شود، ولی بنزین آذربایجان را در ارمنستان به بهایی ناچیز می‌فروشند.

مخالفت با سیاست‌های دولت ایلچی بیگ در جمهوری آذربایجان بالا گرفت.

دومین تظاهرات مخالفین دولت جمهوری آذربایجان توسط پلیس سرکوب شد.

وزیر دفاع آذربایجان به علت اختلافات با ایلچی بیگ استعفا کرد.

مذاکرات قائم مقام رئیس جمهور آذربایجان با دکتر حبیبی

ایلچی بیگ همچنان با ایرانی‌ها مخالف است، اما آذربایجانی‌ها پروژه‌ی عبور از او را کلید می‌زنند.

آقای هاشمی رفسنجانی در دیدار مقام رئیس جمهور آذربایجان: در صورت ادامه‌ی درگیری میان ارمنستان و آذربایجان، جمهوری اسلامی موضع جدی‌تری اتخاذ خواهد کرد.

البته رئیس جمهور به سادگی تسلیم نخواهد شد و بسیاری از مخالفانش را از پست‌های دولتی برکنار می‌کند. عزل یکی از آن ها کار سختی‌ست. فرماندار گنجه نیروهای مسلح قابل توجهی در قره‌باغ دارد. یک گروه نظامی برای اجرای عملیات به قره‌باغ اعزام می‌شود، اما در میانه‌های راه به هر گنجه تغییر مسیر می‌دهد. دستگیری فرماندار ماموریت اصلی این گروه است.

به ما گفتند که قرار است به فلان روستای قره‌باغ برویم. ما خوشحال شدیم، آمدیم اینجا دیدیم که تیر اندازی است. دو کیلومتر مانده به اینجا پیاده شدیم از مردم پرسیدیم چه خبر است؟ گفتند درگیری است پرسیدم آیا درگیری با نیروهای روسیه است؟! گفتند خیر؛ آذربایجانی‌ها هستند. چه‌طور ممکن است؟ آذربایجانی‌ها یکدیگر را می‌کشند؟! این برادرکشی را چه کسی راه انداخته؟

نیروهای حاضر در خط مقدم طبق دستور قبلی عملیات را آغاز می‌کنند، بی‌خبر از آن‌که نیروهای دولتی به گنجه رفتند و هیچ پشتیبانی‌ای در کار نیست. ضد حمله ارمنی‌ها سنگین است و زمین‌های زیادی از دست می‌رود. با انتشار همزمان این دو خبر مردم خشمگین در همه استان‌ها شورش می‌کنند.

نیروهای شورشی گنجه برای برکناری رئیس جمهور آذربایجان راهی باکو شدند.

دولت ایلچی بیگ در آستانه سقوط قرار گرفت.

نیروهای شورشی در نزدیکی باکو پایتخت جمهوری آذربایجان به شادی می‌پردازند. آنها استعفای نخستین رئیس جمهور دموکراتیک خود ابوالفضل ایلچی بیگ را خواستارند.

با فرار ایلچی بیگ از باکو، حکومت جبهه‌ی خلق در جمهوری آذربایجان سقوط کرد.

این پایان مردی‌ست که یک سال پیش با شعارهای بزرگی وارد میدان شد، اما فقط مشکلات بزرگی به جا گذاشت.

مراسم تحلیف رئیس جمهور

پیام‌های تبریک بسیاری از رهبران جهان به ما رسیده است. بیش از همه، نام رهبران ملت‌هایی که با مردم آذربایجان ارتباط نزدیک تاریخی و انسانی و همسایگی داشته را ذکر می‌کنم: رئیس جمهور ترکیه سلیمان دمیرل، رئیس جمهور ایران علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس گرجستان ادوارد شوارنادزه.

دست بر روی قرآن شریف نهاده و سوگند یاد می‌کنم به ارزش‌های ملی و معنوی مردم جمهوری آذربایجان پایبند و صادق باشم و در راه تداوم این ارزش‌ها در کشور کوشش نمایم.

در دومین سالگرد استقلال، سومین رئیس جمهور آغاز به کار می‌کند. حیدر علی‌یف، ده سال پیش، سومین مرد قدرت‌مند شوری، دبیر کل حزب کمونیست آذربایجان و رئیس کا.گ‌.ب این جمهوری بود.

مردی به شدت سیاست‌مدار و زیرک

جمهوری آذربایجان 70 سال در ترکیب شوروی بوده و 200 سال در ترکیب روسیه بوده است وابسته به روسیه است. آیا این ارتباط ها را در یک سال می‌شود قطع کرد؟

علی‌یف تقریبا با همه رابطه خوبی دارد، با همه حتی با صهیونیست‌ها.

قراردادهای جدید نفتی، قرار است غربی‌ها را راضی کند و دولت او را قدرتمند؛ اما زیرساخت‌های انسانی و اقتصادی به شدت تضعیف شده و از همه بدتر این که شکست‌های پیاپی این باور را به وجود آورده که پیروزی دست نیافتنی‌ست.

طرف ارمنی هم به شدت فرسوده شده و آن ها هم توقف جنگ را می‌خواهند، اما غیر از ناحیه‌ی خود مختار مناطق زیادی در اشغال ارمنستانی‌هاست و نمی‌شود در مورد آنها مذاکره کرد.

نیروهای آذربایجانی در حوالی شهر فضولی

یورش بزرگ شبیه یک قمار است، نیروهای خسته و آماتور شانس زیادی برای پیروزی ندارند. اما علی‌یف برای راضی کردن اذهان عمومی، باید تن به این قمار بدهد. در آخرین پرده از نمایش همه توان را باید به کار بست.

پیروزی‌های اولیه شادی آور است، اما یک ضد حمله سریع ورق را برمی‌گرداند.

در میان غنائم، سر نخ مهمی پیدا می‌شود، چیزی که شاید جنگجویان هم معنی‌اش را نمی‌دانند.

{تصویر کنسرو خوراک لوبیاچیتی با سس شرکت چین چین}

تبریز 1372

امام خامنه‌ای: و من هر جای این استان که قدم گذاشتم دیدم مردم شعار واحدی را می‌دهند. همه می‌گویند آذربایجان بیدار است، تکیه گاه انقلاب است.

سفر مقام معظم رهبری به تبریز، توجه‌های زیادی را جلب می‌کند. سخنان رهبری حاوی پیام های زیادی است.

من خودم به آن محله و کوچه رفتم، محله خیابان کوچه قره‌باغی‌ها گشتم و درب خانه اجدادی را پیدا کرده و زیارت کردم.

استقبال تاریخی و بی‌سابقه مردم غیور خطه حماسه ساز آذربایجان از رهبر انقلاب

 حضرت آیت الله خامنه ای: ما اقدامات اخیر ارامنه قره‌باغ را که به پشتیبانی دولت ارمنستان صورت گرفته است، محکوم می‌کنیم و انتظار داریم ارامنه داخل کشور ما نیز رفتار ارامنه آن منطقه را محکوم کنند.

 

رهبران مذهبی ارامنه: همصدا با رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی اقدامات اخیر ارمنستان در قره‌باغ را محکوم می‌کنیم

باکو 1372

طولی نمی‌کشد که سفر هاشمی به باکو خبر ساز می‌شود، پس از مدت‌ها دوباره روابط دو کشور گرم می‌شود.

 

شور و شوق بی‌سابقه مردم باکو در استقبال از رئیس جمهور ایران

دکتر ولایتی در گفتگو با کیهان: در آذربایجان بطور مفصل درباره جنگ قره‌باغ گفتگو خواهیم کرد.

 محور اصلی گفت و گوها مدیریت آوارگان است. مردمانی که خانه‌هایشان را ازدست داده‌اند و حالا نیازمند یاری هستند. در حالی‌که از کمک‌های ترکیه و آمریکا هم خبری نیست.

با بازگشت هاشمی برنامه‌های مشترک آغاز می‌شود.

جمهوری اسلامی ایران برای مسلمانان آواره‌ی آذری در آنسوی «ارس» اردوگاه بر پا می‎کند.

 

گزارش خبرنگار اعزامی جمهوری اسلامی از اردوگاه آوارگان آذری در آن‌سوی ارس

آذربایجانی‌های محاصره شده به خاک ایران منتقل می‌شوند تا به مناطق امن‌تر بروند.

 

رود ارس – مرز ایران و جمهوری آذربایجان

گزارش خبرنگاران اعزامی کیهان از وضعیت آوارگاه آذری در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان

تعداد پناهندگان مسلمان آذری به ایران از مرز 33هزار تن گذشت.

گفتگوی روزنامه جمهوری اسلامی با مجروحین آذربایجانی جنگ اخیر در قره‌باغ

گروهی از مجروحین جمهوری آذربایجان که هم اکنون در بیمارستان 15 خرداد تهران به سر می‌برند

دولت جدید به قدری فرسوده شده که حتی قادر به تامین نان روزانه مردم نیست. مقامات ارمنستانی هم مدعی هستند که نیروهای حاضر در خط مقدم از آنها حرف شنوی ندارند.

رادیو باکو: ارتش ارمنستان برای حمله به شمال و شرق قره‌باغ آماده می‌شود.

گروهی از پاسداران ایرانی برای آموزش 6 هزار نیروی مردمی جدید، به باکو می‌رود. نیروهای جدید بالاخره موفق می‌شوند ماشین جنگی ارمنی‌ها را متوقف کنند و با حدود 40 کیلومتر پیش‌روی در عمق سرزمین‌های اشغالی، آتش بس بین دو دولت اعلام می‌گردد و مذاکرات بر سر راه حل سیاسی به آینده‌ای نامعلوم موکول میشود.

گفتگوهای صلح قره‌باغ امروز در پایتخت قرقیزستان آغاز می‌شود.

آذربایجان با طرح صلح کنفرانس همکاری و امنیت اروپا موافقت کرد.

ناحیه خود مختار و مناطق اشغالی اطرافش، تا امروز توسط دولتی خود مختار وابسته به جمهوری ارمنستان اداره می‌شود.

این جا آخر خط است، اما آخر قصه نیست.

بغداد  1398

انفجارهای پیاپی در پایگاه های حشدالشعبی عراق توجه رسانه‌ها را جلب می‌کند. مسئولان عراقی انگشت اتهام را به سوی آمریکا گرفته‌اند.

نتانیاهو مسئولیت را به طور ضمنی می‌پذیرد، نتیجه تحقیقات حمله پهبادی را دلیل انفجارها اعلام می‌کند اما بیانیه حشدالشعبی، یک نکته عجیب دارد.

پهپادهای اسرائیلی که نیروهای مقاومت را هدف قرار داده‌اند، از جمهوری آذربایجان برخواسته بودند. 6 ماه بعد ابومهدی مهندس به شهادت می‌رسد و عزاداری برای او و شهید سلیمانی در مساجد جمهوری آذربایجان ممنوع می‌شود.

سفارت جمهوری اسلامی ایران در باکو-جمهوری آذربایجان

نطنز-1393

 

چند سال پیش، یک پهباد اسرائیلی بر فراز تاسیسات هسته‌ای نطنز منهدم شد. این پهباد هم از فرودگاهی در جمهوری آذربایجان به پرواز در آمده بود.

 

پهپاد اسرائیلی از پایگاه‌ هوایی نخجوان برخاسته بود / پرواز هفتگی پهپادهای صهیونیستی از آذربایجان

مانور ناتو در جمهوری آذربایجان برگزار شد.

ورود نظامیان تازه نفس آذربایجانی به افغانستان

سال‌ها مذاکره بر سر مسئله قره‌باغ تا کنون به هیچ نتیجه خاصی نرسیده و سیاست‌های دولت باکو تحت شدید ترین انتقادات قرار دارد. مهم‌ترین گروه مخالف حزب حاکم، همان جبهه خلق آذربایجان است.

 

تجمع هواداران جبهه خلق-تیر 99

شعار تجمع کنندگان: روس، فارس، ارمنی دشمنان ملت ترک!

طی سه دهه اخیر هیچ حزب یا گروه ارمنی کوچک‌ترین موضعی بر ضد ایران نداشته و مواضع ارمنستان هر روز ایروان را به تهران نزدیک‌تر ‌می‌کند.

کمک‌های ارسالی ارمنستان به سوریه

 

انتقاد ارمنستان از تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا

اعلام آمادگی ارمنستان برای رفع مشکلات تحریم‌ها علیه ایران

این روزها صهیونیست‌ها هم بیکار ننشسته‌اند و با برگزاری همایش‌ها و رویدادها تلاش می‌کنند روایت دیگری از قره‌باغ ارائه کنند. روایتی که در آن نه نامی از ایران است و نه نشانی از توطئه‌های پشت پرده آن. هر چند هیچ کدام از این‌ها مرهمی بر دل صدها هزار آواره آذربایجانی نخواهد بود، اما داستان چنگیز حتی پس از گذشت ده‌ها سال از توطئه‌های پنهان پرده برمی‌دارد

وزیر دفاع وقت جمهوری آذربایجان:

برای رسیدن به پیروزی باید همه مردم جمهوری آذربایجان همکاری کنند باید دولت همکاری کند. مبارزه بی‌شرفانه بر سر قدرت‌طلبی باید متوقف شود!

من دوباره می‌گویم این را یکبار برای همیشه بدانید...همه بدانند آنها که دل‌سوز این خاک هستند بدانند. ما نه از ارمنی‌ها و نه از روس‌ها شکست نخورده‌ایم! ما قربانی خیانت بی‌شرف‌های داخلی شده‌ایم!

صدها هزار آواره آذربایجانی ده‌ها سال است که در انتظار بازگشت به خانه‌های اشغال شده خود به سر می‌برند.

 

 

 

 

نقد مستند :

1 - مستند کاملاً بی‌طرفانه و در چارچوب واقعیت ها ساخته شده است، به گفته کارگردان در ساخت آن حتی یک فریم هم از آرشیو صدا و سیمای جمهوری اسلامی کمک گرفته نشده است.

2 - مستند در انتها به دلیل برخی ملاحضه ها حتی نتیجه‌گیری را به عهده خود مخاطب می‌گذارد که این هم میتواند نقطه قوت و از طرفی سبب سرگیجه تماشاگر عام شود، فیلم تمام می‌شود اما ابهامات خیر!

3 - در مستند کمی بیشتر باید از تحولات کشور ارمنستان مقاماتشان سخن به میان می‌آمد.

4 - ارتباط دوستانه آذربایجان و اسرائیل فقط به صورت خلاصه در انتهای مستند، اشاره شده است.

5 - در مجموع مستند برای شروع آشنایی با تحولات و تاریخ منطقه مناسب است، و جالب است که بسیاری از تماشاگران مستند تا الان حتی نام قره باغ را نشنیده اند...